Bigos to danie, które można śmiało nazwać królem polskiej kuchni. Ta potrawa, znana już w średniowieczu, łączy w sobie bogactwo smaków i aromatów, które rozwijają się podczas długiego gotowania. Nasz przepis na tradycyjny bigos opiera się na staropolskiej recepturze, przekazywanej z pokolenia na pokolenie w rodzinach szlacheckich.
Składniki:
- 1kg kiszonej kapusty
- 500g świeżej kapusty białej
- 300g boczku wędzzonego
- 300g kiełbasy białej
- 300g kiełbasy myśliwskiej
- 200g polędwicy wieprzowej
- 100g suszonych grzybów (najlepiej borowików)
- 2 duże cebule
- 3 ząbki czosnku
- 2 liście laurowe
- 5 ziaren ziela angielskiego
- 1 łyżeczka majeranku
- 2 łyżki koncentratu pomidorowego
- 2 łyżki mąki pszennej
- Sól i pieprz do smaku
- 200ml czerwonego wytrawnego wina (opcjonalnie)
Sposób przygotowania:
Przygotowanie składników:
- Suszone grzyby namocz w ciepłej wodzie na 2 godziny, następnie pokrój w paski, a wywar zachowaj.
- Świeżą kapustę poszatkuj w cienkie paski i zblanszuj w osolonej wodzie przez 5 minut.
- Kiszoną kapustę opłucz pod zimną wodą i odciśnij z nadmiaru wody.
- Wszystkie mięsa pokrój w kostki około 2x2 cm.
- Cebule pokrój w półplasterki, czosnek drobno posiekaj.
Przygotowanie bigosu:
- W dużym, grubościennym garnku podsmaż boczek na własnym tłuszczu przez 10 minut.
- Dodaj polędwicę i smażyć przez 8 minut, aż się zrumieni ze wszystkich stron.
- Wyjmij mięso, a w tym samym tłuszczu podsmaż cebulę do miękkości (około 10 minut).
- Dodaj czosnek i smażyć przez minutę.
- Wsyp mąkę i mieszając, smaż przez 2 minuty.
- Dodaj koncentrat pomidorowy i smaż przez kolejną minutę.
- Wlej wywar z grzybów (około 500ml) i dobrze wymieszaj, aby nie powstały grudki.
Gotowanie bigosu:
- Do garnka dodaj kiszoną kapustę, świeżą kapustę i ugotowane grzyby.
- Dodaj podsmażone mięso, kiełbasy, liście laurowe, ziele angielskie i majeranek.
- Jeśli używasz wina, wlej je teraz.
- Całość przykryj i gotuj na małym ogniu przez 2-3 godziny, mieszając co 30 minut.
- W razie potrzeby dolewaj bulion lub wodę, aby bigos się nie przypiekał.
- W ostatnich 30 minutach gotowania dopraw solą i pieprzem do smaku.
Sekrety doskonałego bigosu:
- Kapusta: Najlepszy bigos powstaje z połączenia kiszonej i świeżej kapusty w proporcji 2:1.
- Mięso: Używaj różnych rodzajów mięsa i wędlin - to da bogactwo smaków.
- Czas: Im dłużej bigos się gotuje, tym lepszy smak. Idealnie - 3-4 godziny.
- Odpoczynek: Bigos najlepiej smakuje następnego dnia, gdy smaki się przegryzą.
- Przechowywanie: Można przechowywać w lodówce do 5 dni lub zamrozić na 3 miesiące.
Warianty przepisu:
Tradycyjny bigos można wzbogacić o różne składniki według regionalnych tradycji:
- Bigos myśliwski: Z dodatkiem dziczyzny (sarna, dzik, jeleń)
- Bigos staropolski: Z dodatkiem suszonych śliwek i jabłek
- Bigos litewski: Z dodatkiem ziemniaków i kminku
- Bigos wigiliijny: Bez mięsa, z grzybami i rybą
Historia bigosu:
Bigos ma długą i bogatą historię w polskiej kuchni. Po raz pierwszy został wspomniany w średniowiecznych kronikach jako potrawa serwowana na polowaniach królewskich. W XVI wieku Jan Kochanowski opisał bigos w swoich "Pieśniach", a Henryk Sienkiewicz niejednokrotnie wspominał o tym daniu w "Trylogii".
Nazwa "bigos" prawdopodobnie pochodzi od niemieckiego słowa "bigoscht", oznaczającego mieszankę różnych składników. W czasach sarmatyzmu bigos był symbolem polskiej gościnności i jednym z najważniejszych dań podawanych na szlacheckich stołach.
Wartości odżywcze:
Bigos to nie tylko smakowite, ale i pożywne danie. Kapusta kiszona dostarcza witamin C i K oraz probiotyków wspierających trawienie. Mięso zapewnia białko wysokiej jakości, a grzyby dostarczają składników mineralnych i błonnika.